نقش شخصیت در رفتار سازمانی از منظر آموزه‌های وحیانی (با محوریت آیه 84 سوره اسراء)

یکی از عوامل تعیین‌کنندۀ رفتار انسان‌ها، شخصیت است. این مقاله با هدف بررسی نقش شخصیت بر رفتار سازمانی کارکنان از منظر آموزه‌های وحیانی تدوین شده است. تحقیق از نوع «کاربردی» و روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است. مناسب‌ترین واژه قرآنی که مفهوم شخصیت را تداعی می‌کند واژه «شاکله» است. «شاکله» به معنای ملکه، دین، مذهب و طریقت، خلقت و طبیعت، نیت، خلق‌وخوی آمده است. قرآن کریم در آیات فراوان، به ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری انسان‌ها اشاره نموده است. آنانی که از شخصیت مثبت برخوردارند دارای عملکرد مثبت و آنانی که از شخصیت منفی برخوردارند، دارای عملکرد منفی نیز هستند. رفتار انسان بر اساس شاکله (شخصیت) هر فرد صورت می‌گیرد و این شاکله خود تأثیر گرفته از محیط، اختیار، وراثت، فطرت و نیازهای انسان است. تبیین نقش شخصیت وابسته به شناخت زمینه‌های ساخت آن است. عوامل مؤثر شکل‌دهنده شخصیت انسان‌ها به دودسته عوامل درونی (ذاتی) و بیرونی (محیط جغرافیایی و اجتماعی) قابل‌تقسیم می‌باشد. عوامل درونی کنترل‌ناپذیر و خارج از کنترل و اختیار انسان است. عوامل محیط اجتماعی و فرهنگی کنترل‌پذیر و اکتسابی است. محیط قابل‌کنترل و رفتارهای اختیاری انسان، اکتسابی و سازنده شخصیت بالفعل است که تبیین، تغییر، اصلاح، کنترل و پیش‌بینی رفتار سازمانی وابسته به آن‌ها است.