نقش مرگ‌اندیشی در زندگی معنوی از منظر آیات و روایات

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

معاون علمی دانشگاه بین المللی المصطفی (ص) افغانستان

چکیده

مرگ در مقابل زندگی واژه نام‌آشنا و از امور بدیهی نزد همه انسان‌ها به شمار می‌رود و وجدان بیدار و تجربه آدمی به آن اذعان دارد. پرسش اساسی این است که انسان در رویارویی با این پدیده حتمی باید چه اقدامی را روی دست گیرد، آیا آن را به دست فراموشی سپرده و عمرش را در انتظار رسیدن آن سپری نماید یا همواره در زندگی مرگ را یادآوری و خود را مهیای آن سازد. در آموزه‌های دین مبین اسلام برای تغییر سرنوشت و سعادت یابی انسان سفارش‌های زیادی شده و یکی از این سفارش‌ها تلاش برای درک حقیقت مرگ و اندیشیدن پیرامون آن است. از منظر آموزه‌های قرآنی و روایی مرگ‌اندیشی آثار مثبت فراوانی در زندگی انسان دارد که برای نمونه می‌توان به آثار تربیتی آن اشاره نمود. در این نوشتار تلاش شده است با رویکرد توصیفی و تحلیلی آثار مرگ‌اندیشی را در زندگی معنوی با تکیه بر آثار تربیتی از منظر آیات و روایات مورد بررسی قرار دهد. می‌توان گفت حقیقت‌بینی، هدفمندی زندگی، توسعه نگرش و اندیشه، تقویت بعد عبادی، انجام تکالیف و وظایف دینی، خودسازی و وارستگی در انسان ازجمله آثار مرگ‌اندیشی است؛ و از عوامل تقویت مرگ باوری و یاد آن، شناخت مبدأ، تقویت شناخت مرگ و امکان وقوع آن، تفکر در آینده و سرنوشت خود و موانع مرگ‌اندیشی: عدم شناخت صحیح از مرگ، غفلت، پیروی از هوای نفس است.