روش تشویق در تربیت دینی از دیدگاه قرآن و سنت

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

رئیس دانشکده علوم اسلامی

10.22034/oo1.2025.100581

چکیده

تشویق یکی از مهم‌ترین روش‌های تربیتی در نظام آموزشی و تربیتی اسلام است که در قرآن کریم و سنت نبوی مورد تأکید قرار گرفته است. این روش تربیتی با تأثیرگذاری بر انگیزه‌های درونی و بیرونی انسان، نقش مهمی در هدایت رفتارها و شکل‌گیری شخصیت اخلاقی و دینی ایفا می‌کند. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی-توصیفی، روش‌های مختلف تشویق در قرآن و روایات را بررسی کرده و آثار تربیتی آن را در دو بُعد فردی و اجتماعی تحلیل می‌کند. یافته‌ها این پژوهش نشان می‌دهد که قرآن کریم از شیوه‌هایی چون وعده پاداش، بشارت، تقویت عزت‌نفس، معرفی الگوهای برتر، و تشویق کلامی برای ترغیب انسان به انجام اعمال صالح بهره گرفته است. در سنت نبوی نیز پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت (ع) از روش‌های متعددی چون تشویق عملی، هدایای مالی، احترام اجتماعی و تقدیر زبانی برای تقویت رفتارهای مثبت استفاده کرده‌اند. همچنین بررسی تطبیقی این روش‌ها با رویکردهای روان‌شناسی تربیتی نشان می‌دهد که اسلام علاوه بر تقویت انگیزه‌های بیرونی، بر ایجاد انگیزه درونی و نهادینه‌سازی ارزش‌های اخلاقی تأکید دارد. نتایج این پژوهش می‌تواند در نظام‌های آموزشی و تربیتی معاصر برای ارتقای روش‌های تشویقی قابل استفاده باشد.

کلیدواژه‌ها